ประวัติของจังหวัดชลบุรีมีดังนี้
ในอดีต จังหวัดชลบุรีเป็นเขตที่อยู่ภายใต้การควบคุมของอาณาจักรล้านนาและมีชื่อว่า "หนองแซง" ในสมัยกรุงศรีอยุธยา จังหวัดชลบุรีเป็นที่ตั้งของแหล่งปลูกมะพร้าวและพืชอาหารอื่น ๆ และมีการปลูกยางพาราเริ่มเป็นที่นิยม ในยุคสมัยรัชกาลที่ 3 ได้แบ่งออกเป็น 6 มณฑล ได้แก่ ระยอง ชลบุรี ชัยนาท สมุทรสาคร ประจวบคีรีขันธ์ และราชบุรี
ในสมัยรัชกาลที่ 5 ในปี พ.ศ. 2469 ในรัฐบาลของพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 5 ได้มีการเปลี่ยนแปลงทางการปกครองและจัดตั้งภาคภูมิใจในแต่ละภาคของประเทศ ทำให้จังหวัดชลบุรีมีการยกระดับจากมณฑลเป็นจังหวัดในปี พ.ศ. 2480 และมีเมืองหลวงอยู่ที่เมืองชลบุรี ชลบุรีเป็นหนึ่งในจังหวัดในภาคตะวันออกของประเทศไทย มีพื้นที่ประมาณ 4,363 ตารางกิโลเมตร และมีประชากรประมาณ 1.5 ล้านคน (ตามการประมาณปี 2564) โดยเมืองหลักของจังหวัดชลบุรีคือ ชลบุรีเมือง ตั้งอยู่ห่างจากกรุงเทพฯ ประมาณ 100 กิโลเมตร และเป็นจุดตัดสินใจสำคัญของการลงทุนในภาคตะวันออกของประเทศไทย

ประวัติศาสตร์ของชลบุรีมีความหลากหลาย เนื่องจากที่ตั้งของจังหวัดนี้เป็นที่ตั้งของชุมชนหลายกลุ่มชนที่มีความแตกต่างกัน ตั้งแต่ช่วงประวัติศาสตร์โบราณจนถึงปัจจุบัน ดังนั้นจึงมีประวัติศาสตร์ที่หลากหลายและน่าสนใจ